W dniach od 20 do 23 czerwca br. zrealizowałem wyjazd szkoleniowy w ramach programu ERASMUS+ w NS – Dokumentationszentrum der Stadt Köln (NS-DOK).
NS – Dokumentationszentrum der Stadt Köln jest instytucją Miasta Kolonii zajmującą się upamiętnianiem ofiar reżimu hitlerowskiego, badaniami oraz upowszechnianiem historii okresu narodowego socjalizmu. W siedzibie NS-DOK znajduje się biblioteka oraz archiwum zawierające w swoich zasobach dokumenty, fotografie, artykuły prasowe, plakaty oraz relacje ofiar hitlerowskiego reżimu.
Siedziba instytucji znajduje się w obiekcie wybudowanym w 1934 r. przez przedsiębiorcę Leopolda Dahmena i stąd budynek nosi nazwę od jego inicjałów : EL-DE Haus. Nazwa ta stała się uosobieniem hitlerowskiego terroru w Kolonii.
W 1935 r. budynek został przejęty przez Gestapo, które umieściło w EL-DE swoją siedzibę. W piwnicach budynku usytuowano wówczas ciężkie więzienie. Obecnie dawne pomieszczenia więzienia są przystosowane do zwiedzania. Ponadto na pierwszym piętrze siedziby NS – Dokumentationszentrum der Stadt Köln została usytuowana stała wystawa przedstawiająca działalność hitlerowskiego aparatu represji na terenie miasta Kolonii. Oddzielny fragment wystawy został poświęcony prześladowaniom Romów i ich deportacjom na teren okupowanej przez Niemców Polski.
Pobyt w NS – Dokumentationszentrum der Stadt Köln umożliwił mi przeprowadzenie szerokiej kwerendy biblioteczno-archiwalnej oraz zebranie obszernego materiału do przygotowywanej publikacji na temat prześladowań i zagłady Romów pod rządami III Rzeszy. Jednocześnie zapoznałem się ze strukturą i działalnością NS – Dokumentationszentrum der Stadt Köln, zwiedziłem stałe i czasowe wystawy.
Pobyt w Kolonii był także okazją do odwiedzenia Uniwersytetu w Kolonii (Universität zu
Köln), który został założony w 1388 r. Jednocześnie jest to jeden z największych uniwersytetów w Niemczech, kształcący obecnie około 45 tys. studentów.
prof. AJP dr hab. Piotr Krzyżanowski
